Dobór odpowiedniej metody spawania jest jedną z najważniejszych decyzji, którą podejmujemy przed rozpoczęciem procesu łączenia metali. Zdecydowanie najpopularniejsze są trzy metody: spawanie MMA, spawanie MIG/MAG oraz spawanie TIG. Każda z nich ma kilka zalet i wad, ze wszystkimi poradzi sobie jednak nie tylko profesjonalny spawacz – choć i oni ich używają – ale także średnio zaawansowany majsterkowicz. Coraz popularniejsze są zresztą spawarki, które operują we wszystkich wymienionych trybach. W związku z tym rośnie liczba osób, które zastanawia się, co można spawać metodą TIG. Wykorzystywanie tego trybu spawania to przydatna umiejętność – mimo że sama praca nie będzie tak szybka, jak choćby w przypadku metody MIG/MAG, może jednak przynieść bardzo dobre efekty. Czas zatem odpowiedzieć sobie na pytanie: co spawać Tigiem i jak wykorzystać zalety tej metody?

Jak spawać tigiem? Na czym polega ta metoda?

Spawanie Tigiem, podobnie jak operowanie metodami MIG/MAG oraz MMA, opiera się na łączeniu metali za pomocą łuku elektrycznego. W przeciwieństwie do dwóch wymienionych trybów, w przypadku spawania TIG pracę wykonuje się jednak elektrodą nietopliwą. Jest ona wykonana z wolframu. To materiał, który wyróżnia się niezwykle wysoką temperaturą topnienia – właśnie ta jego cecha sprawia, że elektroda nie topi się w trakcie spawania. Stanowi ona jeden z elementów uchwytu spawalniczego TIG, odmiennego od tych, jakie spotykamy w pozostałych urządzeniach do spawania.

Wspomniany łuk elektryczny jarzy się między elektrodą i powierzchnią obrabianego materiału. Wyróżnikiem metody TIG jest brak potrzeby stosowania dodatkowych materiałów do wytworzenia spoiwa – drut spawalniczy wykorzystuje się tu jedynie w wyjątkowych przypadkach. Nie stanowi on elementu uchwytu, którym operuje spawacz -na takiej zasadzie działają spawarki półautomaty typu migomat.

Istotnym elementem procesu spawania Tigiem jest obecność gazów ochronnych. Są potrzebne, by chronić spoinę przed utlenianiem. Stanowią one osłonę, która pomaga wykonać łączenie bez żadnych ubytków. W tym celu używa się gazów obojętnych. Podstawą jest argon – przy najtrudniejszych pracach stosuje się butle wypełnione wyłącznie tym gazem o najwyższej czystości, przekraczającej 99,99 procent. W codziennej pracy często wykorzystuje się jednak również mieszaninę argonu z helem. Gaz jest doprowadzany do jeziorka spawalniczego za pomocą dyszy wkomponowanej w uchwyt spawalniczy.

Największe zalety spawania metodą TIG

Spawanie metodą TIG zyskuje coraz większą liczbę zwolenników dzięki temu, że pozwala na bardzo precyzyjne ruchy. W czasie operowania uchwytem TIG nie tylko zawodowy spawacz, ale także zwykły majsterkowicz będzie w stanie dokładnie kontrolować cały proces. Dzieje się tak, ponieważ spawarki elektrodowe TIG umożliwiają kontrolowanie ilości ciepła, którym oddziałuje się na spawany materiał, a także kształtu jeziorka spawalniczego. Z tymi cechami spawania Tigiem wiążę się jednak również jedna z jego wad, czyli wolniejsza praca.

Niezaprzeczalnym atutem metody TIG jest też wysoka jakość powstającej spoiny. Jeżeli zadbaliśmy o odpowiednie natężenie gazu osłonowego, powinniśmy uzyskać solidne i bardzo wytrzymałe złącze. Co ważne, będzie je cechować również estetyczny kształt. W trakcie spawania Tigiem nie powstają bowiem żadne odpryski czy żużel. Dzięki temu również sama praca jest nieco łatwiejsza.

Ile kosztuje spawanie Tigiem?

Koszty spawania metodą TIG będą rozkładać się nieco inaczej niż choćby w przypadku wykorzystania migomatów. Nie trzeba będzie wliczać w nie ceny drutów spawalniczych. Elektrody wolframowe nie zużywają się też równie szybko, co topliwe, otulone elektrody przy spawaniu MMA. Dodatkowy koszt stanowią butle z argonem, ale ich cena jest niewiele wyższa niż butle z dwutlenkiem węgla potrzebne do pracy migomatem.

Spawanie Tigiem jest jednak opłacalne również ze względu na redukcję przyszłych kosztów. Trwałe spoiny sprawiają, że takie łączenia wytrzymają dłużej niż materiały zespolone konkurencyjnymi metodami spawania. Mimo mniejszej wydajności spawania Tigiem, również wkład pracy będzie mniejszy. Spoiny nie trzeba będzie bowiem żmudnie oczyszczać, nie będzie też zbędnych przebarwień.

Wpływ na koszt spawania, zwłaszcza na początku, ma także decyzja o tym, jaka spawarka TIG będzie nam służyć. Jak już wspomnieliśmy, popularne stają się ostatnio urządzenia 3w1, pozwalające na wybór metody spawania. To one są zazwyczaj najdroższe. Wśród sprzętu, który dobrze sprawdzi się w przydomowym warsztacie, znajdują się też jednak spawarki wyspecjalizowane do pracy w trybie TIG. Zwykle są dwa, trzy razy droższe niż spawarki MMA, ale koszt ich zakupu jest porównywalny do migomatów.

Co można spawać Tigiem?

Olbrzymią zaletą metody TIG jest jednak przede wszystkim jej wszechstronność i uniwersalność. W przeciwieństwie do spawarek MMA, urządzenia TIG pozwalają bowiem na pracę we wszystkich pozycjach. Zastosowanie urządzeń inwertorowych o niewielkich rozmiarach sprawiło, że można je wykorzystywać nawet w trudno dostępnych miejscach.

Spawanie TIG jest stosowane coraz częściej również dlatego, że w ten sposób da się łączyć bardzo szeroki wachlarz materiałów. Jest niezastąpione w przypadku spawania elementów stalowych. Radzi sobie ze stalami wysokostopowymi, w których zawartość dodatków stopowych do węgla sięga nawet kilkudziesięciu procent. Spawarka TIG będzie w stanie również pomóc przy łączeniu konstrukcji, które wymagają niestandardowych rozwiązań i zastosowania stali specjalnych wszelkiego rodzaju.

W pracach, które często podejmujemy we własnym warsztacie, piwnicy czy garażu, niezwykle istotne będzie jednak to, że spawarki TIG pozwalają na skuteczne i estetyczne łączenie elementów aluminiowych. A to z nich wykonywanych jest dziś coraz więcej urządzeń oraz konstrukcji. Spawanie Tigiem dobrze sprawdzi się więc jako urządzenie, które pomoże w doraźnych naprawach. Oprócz skuteczności zapewni bowiem estetykę łączenia na wysokim poziomie, co w wielu przypadkach jest równie ważne.

Do czego spawanie TIG jeszcze się nadaje? Za pomocą tej metody można również łączyć wiele innych stopów metalu. W katalogu materiałów, z którymi może współpracować, znajdują się między innymi nikiel, magnez i tytan. Jest to również najlepsza metoda spawania miedzi.

Cechą trybu TIG, która przyda się w codziennej pracy, jest także możliwość łączenia różnorodnych materiałów. Dzięki precyzyjnej i w pełni kontrolowanej pracy dostosujemy bowiem temperaturę oraz natężenie prądu tak, by przy okazji topienia jednej powierzchni nie uszkodzić elementu wykonanego z innego materiału. Taki sposób operowania spawarką i jej uchwytem wymaga nieco wprawy, ale daje możliwości niedostępne dla pozostałych typów spawania łukowego.

Jak przygotować materiał do spawania metodą TIG?

By cieszyć się ze wszystkich zalet spawania Tigiem, należy także odpowiednio przygotować powierzchnię do podjęcia pracy. Wytrzymała i elastyczna spoina powstanie tylko wtedy, gdy łączone materiały zostaną wcześniej odpowiednio wyczyszczone.

Kluczowe jest oczyszczenie krawędzi obrabianych elementów. Nie mogą się na nich znajdować resztki farby czy smaru. Należy również zeszlifować z nich kawałki tlenków bądź rdzy. Wszelkie, nawet niewyczuwalne nierówności mogą sprawić, że zespawane materiały nie będą do siebie dokładnie przylegać albo zbyt mocno się odkształcą pod wpływem temperatury. Czasami, w przypadku cienkich elementów, warto jeszcze przed spawaniem nieco je odgiąć. W ten sposób naprężenia powstające w czasie pracy doprowadzą do powstania płaskiego spawu. 

Kiedy warto zdecydować się na spawanie metodą TIG?

Wspomniane odkształcenia materiałów spawanych Tigiem wskazują na rodzaj metalowych elementów, przy których ten tryb pracy jest wykorzystywany szczególnie często. W odróżnieniu od migomatów i spawarek MMA, urządzenia spawające metodą TIG są bowiem w stanie skutecznie połączyć nawet cienkie fragmenty metalu. Jeśli więc naszym zamiarem jest wykonanie precyzyjnych prac, a w szczególności spawanie blachy, to właśnie TIG będzie zdecydowanie najlepszym pomysłem. To funkcja przydatna również przy pracy związanej z różnego rodzaju naprawami, na przykład samochodów.

Tego typu spawarka bardzo dobrze sprawdzi się też w trudno dostępnych miejscach. Można nią więc spawać na wysokościach, bez obaw, że otrzymana spoina nie będzie wystarczająco trwała. Z tego powodu spawarek TIG stosunkowo często używa się do spawania na zewnątrz. Jeśli trzeba naprawić jakiś element konstrukcyjny rynny czy dachu, metodą TIG można to zrobić bez demontowania uszkodzonego fragmentu.

Spawanie Tigiem jest niezastąpione również wtedy, kiedy zastanawiamy się, jak spawać stal nierdzewną. To właśnie za pomocą elektrod nietopliwych będziemy w stanie wykonać najbardziej trwałą spoinę. To ważne, bo elementy wykonane ze stali nierdzewnej zwykle są umieszczane w miejscach bardziej narażonych na niekorzystny wpływ warunków atmosferycznych niż części z innych metali. Zespawanie jej Tigiem zagwarantuje, że miejsca łączeń będą równie solidne i wytrzymałe, jak pozostałe fragmenty ich powierzchni. Tigiem warto więc spawać elementy konstrukcyjne balkonów czy tarasów, balustrady, bramy i ogrodzenia.

Z wolframowych elektrod powinniśmy też korzystać przy spawaniu stali o specjalnych właściwościach. Jako że TIG jest w stanie łączyć różnorodne materiały, spore domieszki innych metali czy substancji nie osłabią konstrukcji. Wszędzie tam, gdzie wykorzystujemy specjalistyczne rozwiązania z rzadkich materiałó, to właśnie spawanie Tigiem sprawdzi się najlepiej.

Sprawdź też, jak chronić oczy i twarz w czasie spawania oraz innych niebezpiecznych prac: https://mojewirtualnemiasto.pl/2021/02/02/srodki-ochrony-oczu-i-twarzy-w-pracy-z-odpryskujacymi-materialami-jak-zadbac-o-bezpieczenstwo-w-takich-warunkach/

Autor:
Damian
Absolwent Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pasjonuje się sportem i historią. Na co dzień zajmuje się mediami społecznościowymi i marketingiem.