Nowa Huta jest dzielnicą wyjątkową pod wieloma względami. Spacerując po jej ulicach, możesz nawet nie wiedzieć, że pod Twoimi stopami znajdują się doskonale zachowane schrony z czasów zimnej wojny. Odkryj ich tajemnice i poczuj klimat atomowej grozy.
Dlaczego pod Nową Hutą budowano podziemne schrony?
Po zakończeniu II wojny światowej Europa podzieliła się na dwa wrogie obozy – zachodni, gdzie liczne wpływy posiadały Stany Zjednoczone i wschodni, w którym karty rozdawał Związek Radziecki.
Zimna wojna i strach przed atomową grozą
Oba mocarstwa od końca lat 40. XX wieku prześcigały się w wyścigu zbrojeń, przez co otwarcie mówiono o realnym zagrożeniu wybuchem III wojny światowej. Okres ten, trwający aż do końca lat 80. nazywano zimną wojną.
Władze Polski Ludowej podporządkowane Sowietom były świadome, iż ewentualny konflikt dotknąłby również i naszą ojczyznę. Podejmowano więc kroki, mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa ludności cywilnej. Efektem tego była m.in. budowa schronów pod nowo powstającą dzielnicą Krakowa.
Propagandowe znaczenie nowohuckich schronów przeciwlotniczych
Podziemne kompleksy miały w dużym stopniu znaczenie propagandowe. Mimo że realnie obawiano się ataku ze strony Amerykanów, budowa schronów na tę okazję miała na celu głównie demonizowanie oblicza Kraju Wujka Sama jako potencjalnego agresora.
Również i sama nazwa miała podłoże propagandowe. Schrony miały cztery kategorie wytrzymałości. Obiekty I i II stopnia mogły obronić przed bezpośrednim trafieniem bombą, jednak zarezerwowane były głównie dla władz centralnych i dowódców wojskowych.
Pozostałe konstrukcje chroniły tylko przed zagruzowaniem i pośrednimi skutkami ataku, czyli np. odłamkami bomb. Co jednak ważne, chodziło tu o ataki lotnicze.
W razie wybuchu jądrowego najmocniejsze schrony mogły co prawda ochronić mieszkańców przed bezpośrednimi skutkami, jednak można w nich było utrzymać ludzi nie dłużej niż trzy dni.
Więcej pomysłów na zwiedzanie: Spacer po Nowej Hucie z książką – literackie oblicze robotniczej dzielnicy Krakowa
Schrony w Nowej Hucie – ciekawostki
Budowę najstarszych schronów rozpoczęto niemal na równi z tworzeniem Nowej Huty w 1949 roku na terenie dzisiejszego osiedla Na Skarpie. Wraz z rozwojem dzielnicy pojawiało się coraz więcej podziemnych budowli. Dziś jest ich aż 250.
Wiele z nich powstawało bezpośrednio pod nowymi blokami mieszkalnymi. Z tego względu niektóre schrony służą dziś mieszkańcom dzielnicy za piwnice.
Mit o podziemnym nowohuckim mieście
Istnieje mit mówiący, że pod całą dzielnicą położone jest podziemne miasto, po którym można swobodnie poruszać się, nie wychodząc na powierzchnię. Niektórzy mieszkańcy Nowej Huty twierdzą, że zdarzyło im się wejść do schronu pod jednym osiedlem i wyjść przy innym.
Szukasz ciekawostek historycznych w stolicy Małopolski? Zarezerwuj pobyt w hotelu sieci Best Western Kraków i odkrywaj zagadki naszego miasta!
Najsłynniejsze schrony na Nowej Hucie
Najpopularniejsze schrony można znaleźć pod budynkami centrum administracyjnego Huty im. Tadeusza Sendzimira. Jeden ulokowany jest pod budynkiem S i przeznaczony był dla sztabu kryzysowego zarządzającego kombinatem. Drugi pod budynkiem Z miał chronić pracowników huty.
Stanowisko Dowodzenia
Podziemny kompleks dla dyrekcji huty jest zdecydowanie najbardziej imponujący ze wszystkich. Można zobaczyć w nim natryski odkażające, rozgłośnię radiową czy stanowisko dowodzenia pełne telefonów, map i sygnalizatorów zagrożenia.
Nie brakuje również gablot z maskami gazowymi i rzecz jasna typowych dla tamtego okresu naściennych plakatów propagandowych.
Podziemny szpital
Inny ciekawy schron znajduje się pod szpitalem im. Żeromskiego. Od innych podziemnych kompleksów różni się tym, że jest jedną wielką placówką medyczną.
Każde znajdujące się w nim pomieszczenie miało odmienne przeznaczenie medyczne. Do dziś znajdują się w nim fiolki z krwią i medykamentami w gablotach oraz sprzęt medyczny.
Inne interesujące schrony w Krakowie
Interesujące dla zwiedzających mogą być również podziemne stanowiska dowodzenia komendy dzielnicowej pod dawnym Domem Młodego Robotnika na os. Stalowym 16 oraz schron pod dawnym kinem „Światowid” na Osiedlu Centrum E, będącym obecnie siedzibą Muzeum PRL-u. To właśnie ta placówka opiekuje się podziemnymi obiektami i udostępnia je turystom.
Niedosyt podróżniczych pomysłów? Zapraszamy na: https://www.gorlice.info.pl/
